Typy kwalifikowane (zaostrzenie i złagodzenie odpowiedzialności karnej) zabójstwa
Art. 148 § 2 i 3 określa przypadki zabójstwa nazywanego "ciężkim", czego konsekwencją jest wydatne podniesienie dolnego progu zagrożenia karą terminowego pozbawienia wolności.
§ 2. Kto zabija człowieka:
1) ze szczególnym okrucieństwem,
2) w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,
3) w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie,
4) z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych,
podlega karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
§ 3. Karze określonej w § 2 podlega, kto jednym czynem zabija więcej niż jedną osobę lub był wcześniej prawomocnie skazany za zabójstwo.
W art. 148 § 4 k.k. (Kto zabija człowieka pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10) przewidziano przypadek uprzywilejowany zabójstwa, tzw. "zabójstwo z afektu". Przesłanką jest tu "działanie pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami".
Silne wzburzenie musi być usprawiedliwione okolicznościami. Do takich okoliczności należy zaliczyć wyrządzenie sprawcy w sposób zawiniony poważnej krzywdy, zwłaszcza gdy jest to krzywda trudna albo niemożliwa do zrekompensowania w legalny sposób, np. zdrada małżeńska lub zabójstwo osoby najbliższej. Oczywiście okoliczności, o których mowa muszą wywołać silne wzburzenie, bez którego nie może być mowy o zabójstwie z afektu. Silne wzburzenie pojawi się zwykle wtedy, gdy owa okoliczność powstanie nagle i niespodziewanie. Wówczas może dojść do silnej, niekontrolowanej w pełni reakcji emocjonalnej. Jeśli stwierdzone u sprawcy zabójstwa znaczne ograniczenie poczytalności zostało wywołane zmianami organicznymi mózgu lub innymi mankamentami psychiki powstałymi na tle zmian o charakterze patologicznym, nie ma przeszkód, aby wobec sprawcy odpowiadającego na podst. Art. 148§4 zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
Kodeks wyróżnia jeszcze dwa uprzywilejowane co do wymiaru kary zabójstwa: "dzieciobójstwo" i "zabójstwo eutanatyczne".
Art. 149. Matka, która zabija dziecko w okresie porodu pod wpływem jego przebiegu,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Jest to przestępstwo indywidualnie niewłaściwe, bowiem jego sprawcą może być tylko matka w okolicznościach, które powodują złagodzenie sankcji w stosunku do zabójstwa podstawowego. Czynnikiem łagodzącym jest tu specyficzny stan psychiczny kobiety rodzącej, pozostający w związku przyczynowym z przebiegiem porodu, o ile doprowadził do zabójstwa dziecka jeszcze w okresie porodu.
Przypisując odpowiedzialność za dzieciobójstwo należy ustalić, że do zabójstwa dziecka doszło w wyniku silnego przeżycia wywołanego przebiegiem porodu. Nie wchodzą tu w rachubę inne powody owego przeżycia, jak zniekształcenie dziecka czy trudne warunki osobiste rodzącej (tak jak było w pierwotnej wersji kodeksu obowiązującej od 1997 roku).
Określenie "w okresie porodu" należy interpretować ściśle według kryteriów medycznych. Oznacza to, że okres porodu trwa od pojawienia się bóli porodowych do wydalenia łożyska waz z błonami płodowymi.
Jeżeli zamiar pozbawienia życia dziecka powstał przed porodem i zrealizowany został w okresie porodu, to kwalifikacja czynu z art. 149 k.k. nie jest możliwa, bowiem do zabójstwa dziecka nie doszło pod wpływem przebiegu porodu, lecz pod wpływem innych okoliczności
Zabójstwo eutanatyczne:
Art. 150. § 1. Kto zabija człowieka na jego żądanie i pod wpływem współczucia dla niego,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5
Choć przepis o tym nie wspomina, w praktyce chodzi o spowodowanie śmierci osoby nieuleczalnie chorej i przy tym cierpiącej, której nie można skutecznie pomóc. Ale znamiona zabójstwa eutanatycznego będą też spełnione, gdy będzie chodziło o ofiarę ciężko poszkodowaną w wypadku, bardzo cierpiącą i skazaną na poważne kalectwo.
Przy zabójstwie eutanatycznym sprawca musi działać pod wpływem dwóch racji - żądania ofiary i współczucia dla niej. Sprawca działa zatem tylko w zamiarze bezpośrednim.
Zabójstwo eutanatyczne może być popełnione zarówno przez działanie, jak i zaniechanie. W tym ostatnim wypadku polega ono na zaprzestaniu podawania środków czy stosowania urządzeń podtrzymujących życie.
Żądanie, aby było skuteczne, musi pochodzić od osoby pełnoletniej i świadomej tego, co czyni. W przypadku osoby małoletniej żądanie rodziców nie wystarczy, bowiem przepis mówi tylko o żądaniu ofiary.
Linki sponsorowane
KANCELARIA PRAWNA tel. (061) 86-888-48 |
